Η Δημητσάνα είναι ένα ιστορικό χωριό της Πελοποννήσου και είναι η πρωτεύουσα της επαρχίας Γορτυνίας του Νομού Αρκαδίας με πληθυσμό 342 κατοίκους.  Eίναι πετρόχτιστος οικισμός με αξιόλογα αρχοντικά τα περισσότερα από τα οποία είναι αναστηλωμένα σήμερα και έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός.    

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο με το «κρυφό σχολειό» και το 1821 με το μπαρούτι που παρασκεύαζε. Είναι η πατρίδα του Εθνομάρτυρα Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄, του οποίου το άγαλμα δεσπόζει στην κεντρική πλατεία, μια δωρεά του Μαρασλή και του Μητροπολίτη Παλαιών Πατρών Γερμανού των οποίων τα σπίτιαδιασώζονται.

Στο μουσείο της Δημητσάνας  εκτίθενται υφαντά, αργαλειοί, είδη λαϊκής τέχνης και αρχαιολογική συλλογή και φυσικά το υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησηςπου προβάλλει τη σημασία της υδροκίνησης στην παραδοσιακή κοινωνία.                                                                                    

Σε αυτό το μουσείο ο επισκέπτης μπορεί να δει στο πρώτο κτήριο τη νεροτριβή και τον αλευρόμυλο με οριζόντια φτερωτή. Στο διπλανό δωματιάκι, με το τζάκι, ζούσε ο μυλωνάς με την οικογένειά του. Έξω από το μύλο θα δείτε το ρακοκάζανο, που στηνόταν στην ύπαιθρο μετά τον τρύγο για την παραγωγή τσίπουρου.

Ακριβώς απέναντι στο διώροφο κτήριο στέγαζε στον πρώτο όροφο την κατοικία του βυρσοδέψη και στο ισόγειο το βυρσοδεψείο. Το εσωτερικό του εργαστηρίου είναι χωρισμένο σε ζώνες που αντιστοιχούν στα διάφορα στάδια επεξεργασίας των δερμάτων.

Το λιθόστρωτο οδηγεί σε πλάτωμα, όπου διαμορφώνεται φυσική δεξαμενή, και καταλήγει στον μπαρουτόμυλο. Το μπαρούτι, ισχυρό στοιχείο της πολιτισμικής ταυτότητας της περιοχής, διατηρείται ζωντανό στη μνήμη και τις αφηγήσεις των κατοίκων της. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 όπου οι κάτοικοι τροφοδοτούσαν τον αγώνα με αυτό πολεμικό υλικό.

Μπαρουτόμυλος

Ο Κολοκοτρώνης γράφει χαρακτηριστικά: «Μπαρούτι είχαμε, έκαμνε η Δημιτζάνα». Εδώ μπορείτε να δείτε τον κινούμενο μηχανισμό ενός μπαρουτόμυλου με κοπάνια, που είχε εξαφανιστεί στην Ευρώπη ήδη από τον 18ο αιώνα, ενώ στη Δημητσάνα χρησιμοποιήθηκε κατά την Επανάσταση, αλλά και έως τις αρχές του 20ού αιώνα.

Ονομασία

Στη θέση της σημερινής Δημητσάνας υπήρχε η αρχαία Αρκαδική πόλη Τεύθις  η οποία αναφέρεται ότι συμμετείχε στον Τρωικό πόλεμο αλλά και στον εποικισμό της Μεγαλόπολης. Η χρονική περίοδος που μετονομάστηκε η Τεύθις σε Δημητσάνα δεν είναι γνωστή. Ωστόσο η ονομασία Δημητσάνα θεωρείται ότι έχει σλαβική προέλευση, αν και πολλοί ερευνητές διαφωνούν, ενώ άλλοι υποστηρίζουν αυτή την άποψη δεδομένου ότι σλαβική ρίζα έχουν οι ονομασίες  και άλλων κοντινών χωριών όπως το Ζιγοβίστι, η Ζάτουνα και  η Στεμνίτσα.

Το 963 μ.Χ. ιδρύεται η Μονή Φιλοσόφου 2,5 χιλιόμετρα έξω από τη Δημητσάνα και το  967 αναφέρεται για πρώτη φορά  το όνομα Δημητσάνα  σε πατριαρχικό έγγραφο σχετικό με τη Μονή.

Ένας πραγματικά αξιόλογος προορισμός που αξίζει να τον επισκεφτείς όλες τις εποχές.